Nieuwsbrief De Nieuwe Universiteit

Terugblik op Maagdenhuis 2015

Ook zijn er honderden artikelen verschenen over de problemen in het hoger onderwijs, volgden er meerdere politieke debatten in de Tweede Kamer en heeft De Nieuwe Universiteit zich ingezet voor transparantie, democratie en meer autonomie voor werknemers. De managerscultuur van top-down bestuur plaagt de gehele publieke sector. Decennia aan wetenschappelijk onderzoek toont aandat dit beleid aan universiteiten juist contraproductief is. Onderzoek en onderwijs zijn de kerntaken van een universiteit. Om studenten en docenten daar de ruimte voor te geven moet er meer inspraak mogelijk zijn op lokaal niveau. Democratisering moet hand in hand gaan met decentralisering.

Wat er nog moet veranderen

Onze opstand heeft een einde gemaakt aan de legitimiteit van een bestuursstructuur zonder inspraak, instemming en transparantie. Hier zijn we trots op. Toch moet er nog veel veranderen.

Docenten worden nog altijd geteisterd door een woekerende werkdruk. De meeste van hen worden vaak jaren achtereen op tijdelijke contracten gehouden. Ondertussen worden studenten zo snel mogelijk door de diplomafabriek gejaagd. Niet al deze problemen zijn direct op te lossen. Zo moeten bijvoorbeeld niet alleen universiteiten democratischer, maar ook de beurzen van NWO moeten herverdeeld worden.

De roep om een grotere rol voor docenten en studenten is breed gedragen. Zo dienden PvdA, D66, ChristenUnie en SP amendementen in voor de Wet Versterking Bestuurskracht. Deze werden vrijwel allemaal terzijde geschoven door Bussemaker. Met de Wet Versterking bestuurskracht Onderwijsinstellingen in huidige vorm is er nog steeds geen instemmingsrecht van medezeggenschap op de facultaire begroting, geen instemming bij het opheffen van opleidingen of bij fusies, en ook geen instemmingsrecht bij huisvestingsplannen. Wél krijgen studenten adviesrecht op het profiel van nieuwe bestuursleden. “In de praktijk betekent Bussemaker’s wet dat studenten hun mening mogen geven over de tekst die een human resource manager online zet voor een nieuwe vacature. Tot zover de democratisering”.

De UvA staat nog altijd 216 miljoen rood dankzij investeringen in vastgoed. De UvA leent nu meer bij dan ze ooit kan terugbetalen, terwijl bestuurders die bijna twee ton per jaar verdienen ook nog eens absurd hoge declaraties indienen. Zo werd er gedeclareerd voor chauffeurs in stilstaande auto’s en was er een afscheidsfeestje van 30.000 euro voor een bestuurder in wie het vertrouwen was opgezegd. Student Michele Murgia van DNU en Humanities Rally noemt het “Een grof schandaal dat er bezuinigd word op onderwijs, terwijl het College van Bestuur wel geld wil lenen voor ongewilde vastgoed projecten”.

Het financieel beleid van de UvA faalt aan alle kanten. Toch is er wél geld voorreputatiemanagers die gehaaid zijn in het spinnen van nieuws. Zo is het geen toeval dat de woorden van de UvA advocaat over de vermeende schade aan het Maagdenhuis “5 ton ofzo” klakkeloos is overgenomen door de woordvoerders en bestuurders van de UvA. Zij hebben dit fictieve bedrag gebruikt om hun eigen studenten en medewerkers zwart te maken. De grootste kostenpost van het bedrag dat naar buiten gebracht werd als schade, bestaat uit beveiligingskosten en de kosten voor interne verhuizingen, en bestaat niet uit vernielde materialen, zoals gecheckt door NRC en AT5. In een petitie die door Ziggy Schilpzand aan de Centrale Studentenraad is aangeboden, schreven studenten dat het verzonnen bedrag van vijf ton over komt als “een poging de acties van studenten en docenten te delegitimeren op een onvolwassen en leugenachtige manier”.

Ondertussen is de Centrale Studentenraad bezorgd dat de faculteiten nog steeds geen instemmingsrecht hebben op de begrotingen. Dit betekent dat zij moeten instemmen op een begroting zonder te weten waar het geld heen gaat. CSR-leden worden, ondanks de roep om meer inspraak, nog steeds gepasseerd in belangrijke beslissingen.

Geboekte succesen

Toch is er ook vooruitgang geboekt. Een hoopgevende uitkomst van de bezettingen van 2015 zijn de drie commissies die in Amsterdam op universitair niveau gaan kijken naar de financiën & huisvesting, democratisering & decentralisering en diversiteit & dekolonisatie. Die commissies zijn ondertussen begonnen met hun werk en bieden hoop op een nieuwe wind binnen de UvA en misschien wel heel universitair Nederland.

De Commissie Financiën en Huisvesting doet onderzoek naar de vaakgenoemde renteswaps, de financiële gezondheid van de universiteit en een nieuwe manier om geld intern tussen faculteiten te verdelen. De Commissie Democratisering en Decentralisering inventariseert knelpunten met betrekking tot de werking van de universiteit en zoekt naar alternatieven om de universiteit zo democratischer en decentraler te maken. Vooral zijn beide commissies bezig met de vraag hoe de universiteit zich het beste kan bezig houden met haar primaire taken: onderzoek en onderwijs. De Commissie Diversiteit en Dekolonisatie onderzoekt in hoeverre gemarginaliseerde groepen binnen de universiteit ruimte krijgen en hoe hun positie verbeterd kan worden. Ook heeft de Centrale Studentenraad  in Amsterdam de bekritiseerde N+1 regeling weten af te schaffen. Dit kan een belangrijk voorbeeld zijn voor universiteiten elders.

Daarnaast zijn er inspirerende initatieven opgezet. Zo is De Omslag opgericht, een interactief online forum voor verdiepende artikelen over hoger onderwijs. Om recht te doen aan de complexe onderwerpen die tijdens het protest aan bod kwamen, hebben zij edities opgezet rondom onderwerpen als universiteitsvastgoed, diversiteit en onderzoeksfinanciering. “Ons doel is om studenten, academici, journalisten, beleidsmakers en politici samen te brengen rondom één thema om het debat daarover werkelijk verder te brengen”, zegt redacteur Tashina Blom.

Ook wordt er op 11 april (de datum van de laatste dag van de bezetting) een online archief gelanceerd over de Maagdenhuis bezetting van 2015. Op de site zullen foto’s, flyers, kunstwerken, tijdschriften, social media posts, programma’s en talloze videos te zien zijn. “Er zijn zelfs virtual reality apps gemaakt tijdens het Maagdenhuis, deze rijkdom aan materiaal willen we toegankelijk maken voor het publiek”, zegt Alexander Nieuwenhuis mede-initiator van het project. “Gebruikers kunnen het materiaal zelf gebruiken door video’s te monteren, materiaal te uploaden en collecties samen te stellen. Met die vorm willen we eer doen aan de principes van het protest: democratie en transparantie.”

Tot slot

Goed bestuur komt vanuit werknemers en studenten zelf. In Amsterdam hebben zij laten zien dat ze zich hard zullen maken voor het onderwijs waar zij hart voor hebben. Bestuurders zouden hetzelfde moeten doen met wetsvoorstellen en beleid dat de universiteit weer teruggeeft aan de mensen die om haar geven.

Wat is er nou eigenlijk aan de hand op de UvA? De meeste van ons hebben wel gehoord over de protesten van het afgelopen jaar, over de bezuinigingen en kritiek op het CvB, maar wat heeft dat nou te maken met de Faculteit Gedrag- en Maatschappijwetenschappen? Waarom moet er opeens 10 miljoen bezuinigd worden? Dat zullen verschillende sprekers je op deze avond uitleggen.

What is happening at the UvA? Most of you have probably heard about the protests last year, and the criticisms concerning the executive board, but what has that got to do with the faculty of social and behavioral sciences? Why is there a budget cut planned for 10 million all of a sudden? That’s exactly what several speakers will explain during this evening.

Researchers and teachers! What is the status of the quality of education and research? Are our universities democratic enough? Is there enough room for researches to do the research they like? It is high time you will get a say in this. Therefore the SP is doing a survey. The questions in this questionnaire concern work load, education, financing, market forces, independent research, real estate and democratisation. The results will be the basis for new proposals in parliament.